Gdańsk
turystycznie

Ludność: 470 tys. osób
Obszar: 263 km2
Wysokość: 0-180 m. npm

Gdańskie carillony

W Polsce istnieją jedynie trzy carillony koncertowe. Wszystkie znajdują się w Gdańsku. W najstarszej części miasta turyści i melomani mogą posłuchać koncertów carillonowych w każdy piątek i sobotę.

Carillon (karylion) to instrument muzyczny składający się z dzwonów kościelnych uruchamianych za pomocą specjalnej klawiatury. Światowa Federacja Carillonowa definiuje, że profesjonalny carillon musi mieć minimum 23 dzwony. Mniejsza ich ilość powoduje, że instrument powinien być nazwany kurantem. Pierwszy carillon powstał w XVI wieku we Flandrii, krainie historycznej położonej wzdłuż Morza Północnego na terenie dzisiejszej Belgii, Francji i Holandii. Wówczas tamtejsi ludwisarze opanowali do perfekcji rzemiosło ludwisarskie i uczynili z tego sztukę. W tamtym regionie istnieje wiele czynnych carillonów, co powoduje dumę mieszkańców oraz przyciąganie turystów.

Pierwszy z gdańskich carillonów mieści się na wieży Ratusza Głównego Miasta. Powstał w 1561 roku w wówczas był tylko kurantem o 14 dzwonach, grającym jedynie jako automat. W czasie II wojny światowej instrument został zniszczony przez bombardowania. Przełom nastąpił w roku 2000, kiedy to na wieży zamontowano nowy carillon, sprowadzony z Holandii, posiadający 37 dzwonów. Koncerty na nim odbywają się w każdą sobotę o godzinie 12.05. Dodatkowo ten carillon funkcjonuje w trybie automatycznym co godzinę od świtu do zmroku.

Drugi z carillonów mieści się na wieży kościoła św. Katarzyny. W 1738 roku niderlandzki ludwisarz zrealizował zamówienie na 35-dzwonowy instrument. Dźwięk carillonu nie zaimponował ówczesnym gdańszczanom i dlatego w ramach reklamacji 15 dzwonów ludwisarnia musiała przelać ponownie. Instrument ważył 4,5 tony. W 1741 roku został wyposażony w tryb grania automatycznego i w związku z tym mógł wygrywać melodie co godzinę, co pół godziny i co kwadrans. Złote czasy trwały do 1905 roku. Wówczas wieża kościoła św. Katarzyny razem z carillonem spłonęła od uderzenia pioruna. Następny odbudowany carillon funkcjonował w latach 1910-1942. Został zdemontowany w ramach ogólnoniemieckiej zbiórki metali kolorowych na potrzeby wojenne. Chociaż został wywieziony do jednej z niemieckich hut, to jednak ocalał, gdyż część jego dzwonów w 1948 roku weszła w skład carillonu kościoła mariackiego w niemieckim mieście Lubeka. W 1989 roku na wieży zainstalowano kolejny instrument automatyczny o 37 dzwonach. Przetrwał do pożaru w 2006 roku. Chociaż dzwony nie ucierpiały, koncerty zawieszono z uwagi na prace remontowe. Od 2012 roku wznowione zostały koncerty, które odbywają się w każdy piątek o godzinie 14.45 przez cały rok. Obecnie instrument posiada 50 dzwonów i tym samym jest największym z gdańskich carillonów.

Trzeci z gdańskich carillonów jest instrumentem mobilnym. Został wykonany na zlecenie Urzędu Miasta Gdańska w 2009 roku w holenderskiej ludwisarni i posiada 48 dzwonów. Całość umieszczona jest na specjalnej przyczepie holowanej przez ciągnik marki Man. Na ciągniku znajduje się pulpit z klawiaturą do ręcznego grania. Carillonista pozostaje w kontakcie z publicznością, czego brakuje podczas gry na wieży. Carillon mobilny służył do koncertowania na Litwie a także w miastach Belgii i Holandii.

Co roku z początkiem sierpnia, w okolicach jarmarku dominikańskiego, ma miejsce Gdański Festiwal Carillonowy. Oprócz solowych utworów grane są także utwory z towarzyszeniem orkiestry. Występują carilloniści z kraju i z zagranicy w tym miejskie carillonistki: Małgorzata Fiebig-Drzewiecka i Monika Kaźmierczak. Gdańskie carillony grają przy okazji ważnych wydarzeń w mieście, np. wizyty koronowanych głów, a także ubogacają codzienne życie miasta. Muzyka carillonowa w Gdańsku ma długą tradycję i trudno sobie wyobrazić klimat miasta bez melodii płynącej z dzwonów. Dlatego w listopadzie 2019 roku odbyło się spotkanie, które miało na celu rozpoczęcie kilkuletnich starań o wpis gdańskiej tradycji carillonowej na Niematerialną Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Taki wpis zapewnia prawną ochronę tej unikatowej tradycji a także daje ogromny prestiż na arenie międzynarodowej.

Polecane strony

Webmaster: Tomasz Moskwa
Kontakt: tomvis48@interia.pl
Strona główna: www.turystycznie.org

Warszawa Jędrzejów Stalowa Wola Abakan Tarnowskie Góry Katowice Rzeszów Częstochowa Przemyśl Jasło Sandomierz Hel Kielce Wrocław Kraków Baltimore Gdańsk